بدان که این ماه از ماههاى شریفه است و چون این ماه داخل مى شد صلحاى صحابه و تابعین اهتمام عظیم در عبادت مى کردند و دهه اوّل آن ایامش ایام معلومات است که در قرآن مجید ذکر آن شده است و در نهایت فضیلت و برکت است و از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم مروی است که عمل خیر و عبادت در هیچ ایّامى نزد حق تعالى محبوب تر نیست از این دهه؛
ماه ذى القعده، نخستین ماه از ماههاى حرام است که در آنها جنگ، حتّى با دشمنان اسلام حرام است، مگر این که جنگ بر مسلمین تحمیل شود (سه ماه دیگر از ماههاى حرام، ذى الحجّه، محرّم و رجب است). آتش بس در این چهار ماه وسیله اى براى آرامش جامعه و توفیق براى حجّ و عبادت، حلّ مشکلات اقتصادى و بازنگرى در امر جنگ و یافتن نقطه پایان براى آن و سپس مرهم نهادن بر زخم هاى جانکاه ناشى از آن است. ماهى است که زوّار خانه خدا از اطراف و اکنافِ جهان به سوى خانه خدا حرکت مى کنند، گروهى به مدینه مى روند و قبر پیغمبر اکرم (صلى الله علیه و آله) و قبور ائمّه هدى (علیهم السلام) را زیارت مى کنند و آثار تاریخى که در جاى جاى این خاستگاه اسلامى وجود دارد را مى بینند و غرق لذّات عمیق روحانى مى شوند (هر چند نابخردان و جاهلان، بسیارى از این آثار عظیم و گرانقدر را از میان برده اند). گروه دیگرى راهى مکّه مى شوند و با انجام مناسک «عمره تمتّع» در انتظار مراسم بزرگ عبادى سیاسى حج مى نشینند و با طواف کعبه و شرکت در صفوف پرشکوه جماعت، روح و جانشان را تازه مى کنند (خداوند این سفر روحانى را نصیب همه آرزومندان فرماید) تجدید یاد و خاطره آن، براى آنها که به این سفر رفته اند نیز لذّت بخش است.
«سیّد بن طاووس» در فضیلت این ماه مى گوید: «ماه ذى القعده ماهى است که به هنگام شدّت و گرفتارى، زمان خوبى براى دعاست، و براى رفع ظلم و ستم و دعا بر ضد ظالم مؤثّر است».(1) همچنین مى گوید: «این ماه «ماه اجابت دعاها» نامیده شده است، لذا باید اوقاتش را غنیمت شمرد و در آن روزه حاجت گرفت».(2)
